Na terenie miasta znajdują się dwa Środowiskowe Domy Samopomocy:

1. Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzony przez Ośrodek dla Osób Niepełnosprawnych "Najświętsze Serce Jezusa" w Rudzie Śląskiej przy ul. Kłodnickiej 103, przeznaczony jest dla 40 osób.
2. Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzony przez Ośrodek „Św. Elżbieta” w Rudzie Śląskiej – Rudzie przy ul. Wolności 30, przeznaczony jest dla 21 osób.

Środowiskowe Domy Samopomocy są ośrodkami wsparcia przeznaczonymi dla osób przewlekle psychicznie chorych, osób z niepełnosprawnością intelektualną, osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych, dla osób ze spektrum autyzmu lub niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Placówki świadczą usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym.

Kwalifikacja do Środowiskowego Domu Samopomocy: o miejsce w placówce mogą ubiegać się osoby, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w szczególności w celu zwiększenia zaradności i samodzielności życiowej, a także integracji społecznej.

Wniosek o skierowanie do domu na pobyt dzienny składa się do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o skierowanie, dołączając zaświadczenie lekarskie, wydane przez lekarza psychiatrę lub lekarza neurologa, o występujących zaburzeniach psychicznych oraz zaświadczenie lekarza rodzinnego o stanie zdrowia i o braku przeciwskazań do uczestnictwa w zajęciach domu wraz z informacją o sprawności w zakresie lokomocji osób niepełnosprawnych fizycznie, a także orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o ile osoba takie posiada.

Skierowanie do placówki odbywa się na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej bądź osoby upoważnione.

Korzystanie z usług Środowiskowego Domu Samopomocy jest nieodpłatne. W przypadku osób, które po raz pierwszy wystąpiły o skierowanie do domu, decyzję o skierowaniu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 3 miesiące. Okres skierowania może zostać przedłużony w zależności od stanu zdrowia podopiecznego i jego warunków życiowych.