Na terenie miasta znajdują się dwa Środowiskowe Domy Samopomocy:

1. Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzony przez Caritas Archidiecezji Katowickiej – Ośrodek dla Niepełnosprawnych "Najświętsze Serce Jezusa" w Rudzie Śląskiej – Halembie przy ul. Kłodnickiej 103. Dom przeznaczony jest dla 43 osób.
2. Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzony przez Ośrodek „Św. Elżbieta” w Rudzie Śląskiej – Rudzie przy ul. Wolności 30. Dom przeznaczony jest dla 21 osób.

Środowiskowe Domy Samopomocy są ośrodkami wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Świadczą usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym.

Kwalifikacja do Środowiskowych Domów Samopomocy: O miejsce w przedmiotowych placówkach ubiegać mogą się osoby, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w szczególności w celu zwiększenia zaradności i samodzielności życiowej, a także integracji społecznej.

Wymagana dokumentacja:

1. Wniosek o skierowanie do środowiskowego domu samopomocy.
2. Wywiad środowiskowy ( przeprowadza pracownik socjalny ).
3. Zaświadczenie lekarza psychiatry/neurologa o występujących zaburzeniach psychicznych.
4. Zaświadczenie lekarza rodzinnego o stanie zdrowia i o braku przeciwwskazań do uczestnictwa w zajęciach domu wraz z informacją o sprawności w zakresie lokomocji osób niepełnosprawnych fizycznie.
5. Orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o ile osoba takie posiada.
6. Opinia pracownika socjalnego dotycząca sprawności psychofizycznej osoby ubiegającej się o skierowanie.
7. Uzgodnienia dotyczące zakresu usług i odpłatności z osobą kierowaną.
8. Decyzja emerytalna/ rentowa lub zaświadczenie o dochodzie osoby ubiegającej się oraz członków rodziny.

Skierowanie do placówki odbywa się na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej bądź osoby przez niego upoważnione. W przypadku osób, które po raz pierwszy wystąpiły o skierowanie do domu, decyzję o skierowaniu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 3 miesiące. Okres skierowania może zostać przedłużony w zależności od stanu zdrowia podopiecznego i jego warunków życiowych.

Odpłatność za pobyt w Środowiskowych Domach Samopomocy: Od dnia 31 marca 2010 roku zasady dotyczące odpłatności za pobyt w środowiskowych domach samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi reguluje ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej ( tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku, Nr 175, poz. 1362 ze zm. ). W myśl art. 51 b cytowanej powyżej ustawy, odpłatność za usługi świadczone w środowiskowych domach samopomocy ustala się w wysokości 5% kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie przekracza kwotę 250% odpowiedniego kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej.”